امام صادق (علیهالسلام) در روایتی از بسم الله به عنوان کلید درهای طاعت یاد کرده و میفرماید: درهای گناهان را با استعاذه (پناه بردن به خدا) ببندید و درهای طاعت را با بسم اللّه گفتن بگشایید.
زینب (س)بر قلّه دانش
برترین درجه علم، علمى است که از ذات الهى به انسان افاضه مىشود که به تعبیر قرآن مجید، علم «لَدُنّى» نام دارد: «و عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنّا عِلماً»: «علم فراوانى از نزد خود به او (حضرت خضر) آموختیم». حضرت زینبعلیها السلام به شهادت امام سجادعلیه السلام، داراى چنین علمى بود که خطاب به عمّهاش فرمود:
«أنْتِ بِحَمْدِاللَّه عالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَةٍ و فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَةٍ».
«به حمداللَّه تو دانشمند معلمندیده و فهمیدهاى فهم نیاموخته هستى».
وى در حدود 6 سالگى، شایستگى حفظ خطبه استدلالى، عمیق و جامع مادرش فاطمه زهراعلیها السلام را داشت و این نشانه بارزى از رشد فکرى و بلوغ اندیشه و تعقّل دخترى است که در دامان عصمت و طهارت پرورش یافت و به زلال روح و کمال معنوى و قرب الهى رسید.
یک سال پس از استقرار حضرت على علیه السلام در کوفه، زنان و دختران مشتاق دانش، به آن حضرت علیه السلام پیام فرستادند و گفتند:
«ما شنیدهایم که دختر شما، حضرت زینب علیها السلام همانند مادرش، زهراى مرضیّه، منبع سرشار دانش و داراى علوم و کمالات است. اگر اجازه بدهید به محضرش حاضر شده و از آن سرچشمه دانش بهرهمند شویم». علىعلیه السلام اجازه داد تا دختر عالمهاش بانوان مسلمان کوفه را آموزش دهد و مشکلات علمى و دینى آنان را حل کند. زینبعلیها السلام آمادگى خود را اعلام نمود و بعد از دیدارهاى مقدماتى، جلسه تفسیر قرآن براى آنان تشکیل داد و پرسشها و شبهات آنان را جواب مى داد.
از سخنان آن حضرت علیها السلام در طول مسافرت کربلا، کوفه و شام، خطبه ها و سخنرانى هایى که در فرصتهاى مختلف در برابر ستمکاران و طاغیان آن زمان و مردم دیگر ایراد فرمود، به خوبى معلوم مىشود که مراتب علم و دانش و کمال آن بانوى بزرگوار از راه تحصیل و تعلیم و اکتسابى نبوده است. همچنین در جنبه مقام علمیش، علاوه بر توانایى براى ایراد خطبهها، نکته ظریف و اساسى وجود دارد و آن تصمیمگیرىها و موضعگیرى هاى بهجا در مناسبتهاى لازم است که خوب مى دانست کجا باید نرم سخن گفت، در کجا باید برآشفت و حماسه آفرید، در کجا باید گریه کرد و اشک ریخت و چه وقت باید عقل و منطق را به کار گرفت.
همچنین نام زینب کبرى علیها السلام به عنوان یکى از محدثان برجسته شیعه، صفحات کتب رجال را مزیّن کرده است. روایتهاى آن حضرت علیها السلام در منابع معتبر شیعه از جمله در کتابهاى «من لا یحضره الفقیه»، «وسایل الشیعه»، «بحارالانوار» و... موجود است که آنها را از مادر و برادرش حضرت سیدالشهداءعلیه السلام شنیده و براى دیگران روایت کرده است. اهمّ این احادیث بدین شرح است: داستان نزول مائده آسمانى براى حضرت زهراعلیها السلام، حدیث «امّ ایمن» در ماجراى دفن حضرت على علیه السلام، خطبه دفاع مادر از حق امامت و مطالبه فدک که سند اخیر را عدهاى از مورخان و محدّثین نامدار شیعه همچون شیخ صدوق در کتاب «علل الشرایع» و علامه مجلسى در «بحارالانوار» آورده اند.
به هر حال این بانوى شجاع کربلا راوى حدیث از مادر و برادر خود بوده و از نظر دانشمندان رجالى و حدیثشناسان، عدالت و اعتماد این بانوى پاک و بافضیلت در زمینه بیان حدیث و مقامات علمى مورد تأیید قرار گرفته و صداقت و درایت او انکارناپذیر است.
و شیطان هنگامی که کار تمام میشود میگوید خداوند به شما وعده حق داد و من هم به شما وعده (باطل) دادم و تخلف کردم، من بر شما تسلطی نداشتم جز اینکه دعوتتان کردم و شما پذیرفتید، بنابراین مرا سرزنش نکنید، خود را سرزنش کنید، نه من فریادرس شما هستم، و نه شما فریادرس من، من نسبت به شرک شما درباره خود که از قبل داشتید (و اطاعت مرا همردیف اطاعت خدا قرار دادید) بیزار و کافرم، مسلما ستمکاران عذاب دردناکی دارند. (22) سوره ابراهیم
امام کاظم (علیهالسلام ) فرمودند:
رَجَبٌ شَهرٌ عَظیمٌ یُضاعِفُ اللّهُ فیهِ الحَسَناتَ و یَمحُو فیهِ السَّیِّئاتَ ؛
رجب ماه بزرگى است که خداوند [پاداش] نیکىها را در آن دو چندان و گناهان را پاک مىکند .
قال امیرالمؤ منین علیه السلام :
رحم الله امرء عرف قدره و لم یتعد طوره .
رحمت خدا بر مردی که قدر خویش را بشناسد و از حدود خود تجاوز نکند.
بخواند دعایى را که امام صادق(علیه السلام) در هر روز از ماه رجب آن را مى خواندند:
خابَ الوافِدُونَ عَلى غَیْرِکَ، وَخَسِرَ المُتَعَرِّضُونَ اِلاَّ لَکَ، وَضاعَ
نومید شدند آنان که بر دیگرى جز تو وارد شدند و زیانکار شدند کسانى که به غیر از تو رو کردند و تباه گشتند
المُلِمُّونَ اِلاَّ بِکَ، وَاَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ اِلاَّ مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ، بابُکَ مَفْتُوحٌ
آنان که جز به درگاه تو فرود آمدند و گرفتار قحطى شدند کسانى که جز از فضل تو پوییدند در خانه ات به روى
لِلرّاغِبینَ، وَخَیْرُکَ مَبْذُولٌ لِلطّالِبینَ، وَ فَضْلُکَ مُباحٌ لِلسّآئِلینَ، وَ نَیْلُکَ
مشتاقان باز و خیر و نیکیت به خواستاران عطا شده و فضل و بخششت براى خواهندگان مباح و آزاد است
مُتاحٌ لِلاْمِلینَ، وَ رِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصاکَ، وَ حِلْمُکَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ
عطایت براى آرزومندان مهیاست و روزیت حتى براى کسانى که نافرمانیت کنند گسترده است و بردباریت حتى در مورد آن که
ناواکَ، عادَتُکَ الاِْحْسانُ اِلَى الْمُسیئینَ، وَ سَبیلُکَ الإِبْقآءُ عَلَى
به دشمنیت برخاسته شامل است شیوه ات نیکى به بدکاران است و راه و رسمت
الْمُعْتَدینَ، اَللّـهُمَّ فَاهْدِنى هُدَى الْمُهْتَدینَ، وَ ارْزُقْنِى اجْتِهادَ
زندگى دادن به سرکشان است خدایا پس مرا به راه راه یافتگان رهبرى کن و کوشش
الْمُجْتَهِدینَ، وَ لا تَجْعَلْنى مِنَ الْغافِلینَ الْمُبْعَدینَ، وَ اغْفِرْ لى یَوْمَ الدّینِ.(2)
کوشایان را روزیم کن و قرارم مده از بى خبران دور شده از دربارت و در روز جزا گناهم بیامرز.
در تمام ماه رجب، این دعا را بخواند:
یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة
اى که مالک حاجات خواستارانى و اى که نهاد خاموشان دانى براى هر خواسته اى
مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ، وَجَوابٌ عَتیدٌ، اَللّـهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ، واَیادیکَ
از جانب تو گوشى شنوا و پاسخى آماده است خدایا به حق وعده هاى راستت و نعمتهاى
الفاضِلَةُ، وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ، فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ
بسیار و رحمت وسیعت از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل
مُحَمَّد، واَنْ تَقْضِىَ حَوائِجى لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.(1)
محمّد و حوایج دنیا و آخرتم را برآورى که براستى تو بر هر چیز توانایى.